Schuld, boete, risico, drama

Welke invloed hebben de risicosamenleving, de dramademocratie en de terrorismebestrijding op het denken over misdaad en straf? Waarom straffen we? Wanneer spreken we van een strafbaar feit? Waar het gaat het in het strafproces om? Wat is een goede jurist? De van de radio en tv bekende strafjurist Prof. mr. Ybo Buruma legt de achtergronden van het strafrechtelijke denken uit om helderheid voor vandaag te scheppen.

Inhoud
Deel 1: Strafrechtelijke cultuurgeschiedenis
Introductie op de collegereeks
Oudere strafrechtgeschiedenis
1886-1926 - Ethisch strafrecht in een tijd van migratie
1926-1950 - Autoritaire periode: vriend en vijand
1950-1970 - Wederopbouw in de zuilenmaatschappij
1970-1995 - Individualisme: de rechten van de burger
1995-heden - Risicosamenleving

Deel 2: Waarom straffen wij?
Strafrechtelijk en rechtvaardig straffen
Na 1886 - Liberale ethiek uitgedaagd door de moderne richting
Na 1926 - Autoritair strafrecht: terechtwijzen
Na 1950 - Resocialisatie: paternalisme
Na 1970 - Individualisme en Systeemdenken
Na 1995 - Nieuwe strengheid en Risicodenken
De nieuwe rol van het slachtoffer

Deel 3: Wetenschap en strafrecht: risico
Voorgeschiedenis: Zondaars en Gevaarlijke klassen
Veranderingen in het denken over risico in de 20ste eeuw
Slecht of gevaarlijk: vrije wil en neurobiologie
Opsporing: pre-emptief strafrecht
Vervolging: de keuze tussen strafrecht en hulpverlening
Opzet en schulduitsluiting: hoezo vrije wil?
Maatregelen: forensisch psychiatrische risicoanalyse
Conclusie: risico en strafrecht

Deel 4: Wat is het doel van het strafproces?
Inleiding
Voor 1926 - Discussie over het stelsel
Na 1926 - Autoritaire periode: de 'universalistische geest'
Na 1950 - Wederopbouw: de ontmoeting met de dader
Na 1970 - Individuele rechten - policing the police
Na 1995 - Twijfels bij de berechting: rechtmatigheid en betrouwbaarheid
Conclusie

Deel 5: Media: Dramademocratie en strafrecht
Ontwikkeling van de media in de 20ste eeuw
Openbaarheid en controle
Privacy in de dramademocratie
Vervolging en bestraffing: verharding
Dramademocratie en vertrouwen in rechtspraak
Conclusie

Deel 6: Wat is een strafbaar feit?
De voorgeschiedenis
Na 1886 - Van liberale ethiek naar confessioneel strafrecht
Na 1926 - Autoritaire bescherming tegen slechtgezinde daders
Na 1950 - Strafrecht als instrument in de maakbare samenleving
Na 1970 - Schade en voorzienbaar gevaar: voorkeur voor strafprocesrecht
Na 1995 - Risicosamenleving: van schade naar gevaarzetting
Conclusie

Deel 7: Internationalisering: Terreurbestrijding en strafrecht
Inleiding
Na 1886 - Anarchisten van de daad
Na 1923 - Nationalistisch terrorisme: zwarthemden
Na 1945 - Antikolonialisme: nationale bevrijding
Na 1968 - Stadsguerilla: anti-imperialisme
Na 1995 - Dramatisch terrorisme: geloofskwesties
Conclusie

Deel 8: Wat is een goede jurist? Rechter, advocaat en officier van justitie
Algemeen
Na 1886 - Beschaafde generalisten
Na 1926 - Eerste specialisering
Na 1950 - Beroep als levensvervulling
Na 1970 - Experts en spokespersons
Na 1995 - Dienstverleners: exactheid
Conclusie: gewetensvolle juristen