Rechterlijk activisme

Rechterlijk activisme luidt de titel van deze bundel opstellen voor Jit Peters, tot 1 april 2011 hoogleraar Staatsrecht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam. De term rechterlijk activisme heeft tegenwoordig voor velen een negatieve betekenis. Een activistische rechter beperkt zich niet tot de rol die hem ten opzichte van de andere machten is toegewezen, maar gaat op de stoel van de wetgever zitten of op die van het bestuur. Waar de term van oorsprong in de Amerikaanse doctrine werd gehanteerd ter aanduiding van een (in politiek opzicht) al te voortvarend optredend Supreme Court, ziet men rechterlijk activisme inmiddels in de literatuur van vele andere rechtsgebieden opduiken. De lezer vindt in deze bundel een grote verscheidenheid aan bijdragen. Een aantal daarvan ziet op de rechtsvormende taak van de rechter, zoals die naar voren komt uit arresten van de Hoge Raad. Andere opstellen bespreken de meer of minder terughoudende opstelling van de bestuursrechter en enkele bewegen zich op het gebied van het strafrecht. Een aanzienlijk aantal auteurs heeft zich ook laten inspireren door de positie van de rechter in buitenlandse rechtsstelsels of door de rechtspraak van het EHRM. De bijdragen getuigen van een grote diversiteit in benadering, die mede het gevolg is van een verschil in opvatting over de eigenlijke taak van de rechter. Het zal duidelijk worden dat over rechterlijk activisme meer te zeggen valt dan an activist court is one whose judgments you disagree with.