De wereld vanuit een luchtballon

De uitvinding van de heteluchtballon in 1783 was een bron van inspiratie voor populaire schrijvers als Edgar Allan Poe, Jules Verne en Mark Twain. Maar daar bleef het niet bij. De luchtballon sprak niet alleen tot de verbeelding van de literaire wereld; ook de fotografie, schilderkunst én het grote publiek raakten door dit fenomeen geobsedeerd.

Dit boek reconstrueert op vakkundige wijze de culturele sensatie die de luchtballon in het Europa en in de Verenigde Staten van de 18e en 19e eeuw teweegbracht. Pioneers zoals ballonvaarder Jeann-Pierre Blanchard, zijn tijdgenoten en hun navolgers brachten meer dan een eeuw lang bij elke lancering opnieuw een enorm publiek op de been. Er was sprake van een heuse ballonnengekte, die zorgde voor een hele nieuwe stroming in de cultuurgeschiedenis: een derde dimensie, die doordrong tot alle culturele vlakken, van literair tot visueel, van de hoge tot de lage cultuur.

Nadat in 1785 de eerste afbeelding van een luchtballon werd geproduceerd, ontstond er een weelde aan afdrukken, schilderijen en foto's. Niet alleen bekende fotografen en artiesten - zoals onder andere Goya, Manet en Daumier - lieten zich inspireren door de luchtballon; ook in de kunstnijverheid en in souvenirs werd de luchtballon veelvuldig weergegeven.

Robert Verhoogt is senior beleidsmedewerker bij de Directie Cultureel Erfgoed van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.