De autobiografie door de eeuwen heen

Terugblikken op je leven, vroeg of laat doen we het allemaal. We maken er een verhaal van, om greep te krijgen op het verleden, op wie we zijn geworden, wat we hebben meegemaakt, ervaren, fout gedaan, geleerd. Sommigen schrijven hun verhaal op, niet zelden uit een behoefte aan verantwoording. Of uit de behoefte om iets blijvends na te laten, wie weet een monument op te richten voor eigen eer en glorie.

In de westerse literatuur heeft het autobiografische genre oude rechten. We vinden het al in het oeuvre van de kerkvader Augustinus (354-430). In Confessiones (Belijdenissen), wat leest als een lange biecht, beschreef hij de geschiedenis van zijn bekering tot het Christendom die volgde op wat hij al een zondig leven beschouwde. Het boek was eeuwenlang maat- en richtinggevend. Rousseau ontleende de titel van zijn autobiografie, Confessions, rechtstreeks aan Augustinus.

In deze collegereeks gaat Jaap Goedegebuure uitgebreid in op de ontwikkeling van de autobiografie, van Augustinus tot vandaag de dag. De cruciale vraag daarbij is die naar het waarheidsgehalte. Hoe eerlijk ben je als biograaf dan wel boekhouder van je eigen leven? Hoe eerlijk kun je zijn, en wil je zijn? Nietzsche, auteur van de autobiografie Ecce homo, kwam tot de conclusie dat ieder leven zijn eigen waarheid heeft. Dat inzicht heeft zich in onze tijd uitvergroot tot het besef dat de waarheid een zeer betrekkelijk begrip is. In zijn huidige vorm is autobiografie al hoe meer autofictie geworden. Maar was het dat niet altijd al?

Inhoudbr />
H1. Inleiding op de autobiografie
H2. Augustinus - de christelijke traditie van biecht en verantwoording
H3. Benvenuto Cellini en Michel de Montaigne - de renaissancemens
H4. Jean-Jacques Rousseau - verkenning van de psyche
H5. Giacomo Casanova - een leven van liefdes
H6. Stendhal - de autobiografische roman
H7. Nietzsche - zie de mens
H8. Multatuli - misschien is niets geheel waar … en zelfs dát niet
H9. Louis Couperus en Hella Haase – metamorfose
H10. Menno ter Braak - politicus zonder partij
H11. Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir - zoeken naar het authentieke zelf
H12. Annie Romein-Verschoor en Anja Meulenbelt - het vrouwelijke ik
H13. Gerard Reve - de spirituele autobiografie
H14. Harry Mulisch - voer voor psychologen
H15. E. du Perron, Adriaan van Dis, Marion Bloem en Karin Amatmoekrim - het ik in het teken van herkomst en diversiteit
H16. P.F. Thomése, Atte Jongstra, Gerrit Komrij en Ilja Leonard Pfeijffer – autofictie