Een vriendschap op afstand

Bart van der Leek (1876- 1958), als kunstenaar vooral bekend geworden als medewerker van De Stijl, is van zijn kunst niet rijk geworden. Integendeel, hij heeft zijn leven lang moeite gehad zichzelf en zijn gezin te onderhouden. Het was kunstpedagoog H.P. Bremmer (1871-1956) die in dit opzicht hulp bood. Hij verleende Van der Leek periodieke, financiële ondersteuning die lange tijd - uiteindelijk bijna 35 jaar - zou duren. Voorwaarde was dat in ruil voor het geld, Van der Leek de schilderijen die hij gedurende de termijn maakte aan Bremmer zou doen toekomen. De briefwisseling die zij in de jaren 1911 - 1956 onderhielden doet hiervan verslag. In de 124 bewaard gebleven brieven wordt steeds prompt het arriveren van geld en de ontvangst van kunstwerken gemeld. Regelrechte en innige vriendschap bleek echter uitgesloten. De brieven maken duidelijk waarom, het was het onoverkomelijke gevolg van het verschil tussen beider positie in deze zakelijke relatie. Bremmer oefende vanuit zijn superieure positie invloed uit op het werk en de roem van de kunstenaar. Van der Leek kon zich in zijn geïsoleerde positie handhaven, maar wist dat dit ten koste ging van zijn grote ideaal: het verwezen lijken van een nieuwe, moderne gemeenschapskunst.