Contrapunt

Hangend over een grote tafel en bevangen door een grimmige eenzaamheid bestudeert een vrouw met ‘een uitgebreid verleden’ de Goldbergvariaties van Johann Sebastian Bach. Ze doet dat met de rug naar de toekomst, de blik gericht op wat geweest is. Soms staat ze op om plaats te nemen aan de vleugel en een variatie te gaan spelen. Maar de pianostudie lijkt voor de vrouw allereerst een verdovend middel. Langzaam maar zeker, variatie voor variatie, ontvouwt zich het landschap van haar verleden zoals zij dat voorzich ziet. Dat levert een allerminst chronologisch beeld op. Op de voorgrond treedt echter voortdurend een gezin: een vrouw (die zijzelf is), een man, een dochter en een zoon – in verschillende levensstadia. Momenten van geluk en pijn, van vrolijkheid en razernij, van onbekommerdheid en zorg wisselen elkaar in snel tempo af. Zo is het leven. Maar onder al dat onvermijdelijke existeren resoneert van meet af aan iets; aanvankelijk ternauwernood waarneembaar maar gaandeweg dringt een verontrustende ondertoon zich in toenemende mate aan ons op. Een onstuitbare melodie als een aanzwellend noodlot dat alles overstemt en essentieel is.

Een bijzondere uitvoering van de complete Goldbergvariaties van Bach door Ivo Janssen vormen een meesterlijke inleiding tot ieder hoofdstuk en biedt daarmee tegelijkertijd een klankrijke ondersteuning aan het door Anna Enquist voorgelezen boek.