Christelijke vaderlanders

Het moderne maatschappelijke leven in Nederland is eerder geworteld in religie dan in politiek. Ook na de grondwetherziening van 1848, waarbij kerk en staat gescheiden werden, zorgde religie voor betrokkenheid bij maatschappelijke en politieke vraagstukken. Religie werd de motor achter de integratie van nieuwe groepen burgers in het openbare leven; zij richtten gezelligheidsverenigingen, kerkelijke kiesverenigingen, filantropische instellingen en politieke organisaties op waarmee zij hun eigen plaats opeisten in de samenleving.

Annemarie Houkes laat deze ontwikkeling zien aan de hand van de bonte wereld van orthodoxe protestanten, die, geïnspireerd door het geloof, hun eigen vorm van burgerschap ontwikkelden. Zij zetten hun eigen liefdadigheid op, bezochten armen en gingen erop uit om prostituees te ‘redden’. Met duizenden kwamen ze bijeen op zendingsfeesten, de eerste moderne zomerfestivals in Nederland, en reizende predikers werden het land in gestuurd om geestverwanten te verenigen. En het was juist in de kerk dat deze protestanten leerden welke voordelen stemrecht en verkiezingen konden hebben.
Zo laat Christelijke vaderlanders zien dat in de 19de eeuw kerk en religie de kern van het maatschappelijk leven waren. Daarmee is dit originele boek uitdagend voor onze eigen tijd, waarin de maatschappelijke rol van religie op een nieuwe manier actueel is geworden.