Barre bevrijding

Hoe zag de bevrijding er in Duitsland uit? Niemand die ons er een beter idee van kan geven dan Victor Klemperer, de Joodse schrijver die de oorlog in Duitsland zelf overleefde en het verschrikkelijke bombardement van Dresden aan den lijve ervoer. Het jaar 1945 uit die dagboeken, Tot het bittere eind, geeft ons een schrijnend beeld van oorlog en bevrijding beide. In de nacht waarin Dresden met de grond gelijk wordt gemaakt, februari 1945, weet hij met zijn vrouw Eva uit de stad te vluchten en begint, te voet, aan een chaotische zwerftocht naar München, dwars door de ondergaande nazistaat. In mei 1945 wordt zuid-Duitsland door de Amerikanen bevrijd – en begint voor Klemperer een al even helse tocht terug naar Dresden. Krioelende massa’s vluchtelingen, soldaten, mensen uit concentratiekampen, nazi’s, – alles en iedereen op de rand van de uitputting en op zoek naar voedsel en onderdak, maandenlang. Zo ziet bevrijding er óók uit. De Klemperers dwalen wekenlang door een volkomen verwoest Duitsland. Ergens in juni 1945 bereiken ze Dresden en zoeken hun huis in een buitenwijk, dat ze jaren eerder gedwongen hebben moeten verlaten en dat wonderlijk genoeg bijna onaangetast is gebleven. Pas dan begint hun bevrijding.